همدان- بوی نم روستا و نای چوب، صدای جادوگری مرد منبت کار و خرده چوب هایی که در هوای روستا پر می کشند، اینجا «اشترمل» روستای منبت ایران است، جایی که از چوب خشک، شاهکارهای هنری خلق می کنند.
خبرگزاری مهر-گروه استان ها: هنوز چند فرسنگی با شهر تویسرکان فاصله داری که تابلویی نظرت را به خود جلب می کند، به «اشترمل» مهد مبل و منبت ایران زمین خوش آمدید، جمله ای که ناخودآگاه انسان را کنجکاو آشنایی با قابلیت های این روستا می کند. «اشترمل» روستایی است که وقتی وارد آن می شوی تا چشم کار می کند کارگاه هایی خودنمایی می کند که بر در هر یک از آنها آثار بی نظیری از منبت کاری بر روی مبل به چشم می خورد و سراسر روستا پر است از چوب های گردو، گویی که به شهر چوبی وارد شده ای! مردان بسیاری در هر کدام از کارگاه ها هنرمندانه مشغول خلق شاهکاری از خود هستند که هر آنچه از زیبایی آنها بگویی باز هم نتوانسته ای حق مطلب را اداکنی، نقش های برگرفته از دوران هخامنشی و دوران ایران باستان با هنر دست منبت کاران روستای «اشترمل» بر روح بی جان چوب های گردو جان می گیرد.
انسان با تماشای هر کدام از نقش های حک شده برروی چوب گویی به دنیای دیگری سفر می کند، هنرمند منبت کار با حوصله وصف ناشدنی و با هنرمندی بی نظیر خود خلاقانه طرح هایی را بروی چوب خلق می کند که هر کدام در نوع خود بی نظیر است. هنرمند منبت کار تلفیقی از حوصله و ذوق خود را به کار گرفته تا با چند قلم و اسکنه ای فلزی ذهنیات خود را با خطوط کوفی، نقوش اسلیمی، ختایی و گل، مرغ، شیر، فیل، طرح های هخامنشی و صد ها طرح دیگر بر روی چوب های بی جان نقش کند. هنر دست هنرمند و صنعتگر «اشترمل» با ادراک و احساس و اندیشه و خلاقیت در می آمیزد تا باز هم شاهکاری بی نظیر را از خود بر جای گذارد. روستای «اشترمل» در یک منطقه کوهستانی واقع است که نقاط بالادست و پاییندست روستا اختلاف سطح زیادی دارند و بیش از ۷۰ درصد مردم این روستا به صنعت مبل و منبت مشغول هستند به طوریکه این هنر و صنعت موجب شده تا در این روستا مهاجرت معکوس اتفاق بیافتد و مهاجرت افراد به روستا موجب افزایش جمعیت آن شده است. روستای «اشترمل» یکی از چندین روستای صنایع دستی استان همدان است که شغل غالب مردم روستا صنایع دستی استروستای «اشترمل» یکی از چندین روستای صنایع دستی استان همدان است که شغل غالب مردم روستا صنایع دستی است و استان همدان دارای روستاهای بسیاری بوده که در حوزه رشته های مختلف صنایع دستی مانند، قاب سازی، مروا بافی، چرم و غیره فعال هستند. روستاهای هدف صنایع دستی در استان همدان علاوه بر اشتغالزایی سهم مهمی را در صادرات غیر نفتی ایفا می کنند و می توانند علاوه بر رونق اقتصادی موجب جذب گردشگری به استان همدان شوند و از همین رو قرار بر این است که هر ساله یک یا دو روستا از روستاهای هدف صنایع دستی استان همدان برای جذب اعتبارات و ردیف بودجه ای معرفی شوند.
یکی از منبت کاران این روستا در گفتگو با مهر گفت: تویسرکان قطب تولید مبل و منبت در استان همدان است و مبل و منبت تویسرکان از نظر کمی و کیفی در سطح کشور و حتی خارج از کشور ظرفیتهای فراوانی دارد. احمد بیاتی با بیان اینکه در شهرستان بیش از سه هزار کارگاه مبل و منبت فعال است، اظهار داشت: بیشتر این کارگاهها در روستاهای سیدشهاب، اشترمل، جیجانکوه، عین آباد و شهر تویسرکان است و در سرکان نیز خراطیهای خوبی فعالیت دارند. وی با اشاره به اینکه مبل تویسرکان اکنون در مریانج، ملایر، تهران، مشهد و دیگر شهرهای کشور به فروش میرسد، عنوان کرد: باید بازار متمرکز مبل در تویسرکان راهاندازی شود. وی با تأکید بر قدمت دیرینه صنعت مبل و منبت در تویسرکان، اظهار داشت: متأسفانه برخی شهرها داعیه شهر منبت را در استان دارند ولی تویسرکان از نظر کمی و کیفی در این زمینه در استان اول است و در کشور نیز حرف برای گفتن دارد. کمبود نقدینگی کارگاه های تولیدی از مهمترین مشکلات منبت محسوب می شود. یکی دیگر از هنرمندان عرصه مبلمان منبت نیز درباره مشکلات این رشته گفت: علاوه بر افزایش قیمت مواد اولیه وهزینه های بالای حمل و نقل، کمبود نقدینگی کارگاه های تولیدی از مهمترین مشکلات منبت محسوب می شود. عباس ترکاشوند گفت: آثار تولیدی هنرمندان منبت کار همدانی به علت کمبود نقدینگی برای رویه کوبی و کارگاه رنگ به صورت خام به تهران و دیگر نقاط کشور ارسال می شود. وی گفت: آثار هنری منبت کاران همدانی پس از تکمیل در دیگر استان ها با قیمت های بسیار زیادی به فروش می رسد و سود حاصل از آن به جای اینکه به جیب هنرمند برود نصیب دلالان و فروشندگان می شود.
مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد روستاهای هدف گردشگری اظهار داشت: روستاهای هدف گردشگری در سال های اخیر اعتبار خاصی نداشته و تنها در حد یک اسم بوده است. ریحان سروش مقدم با اشاره به اینکه امیدواریم روستاهای هدف گردشگری در سفر هیئت دولت به همدان در ردیف بودجه ای قرار بگیرند، عنوان کرد: پیشنهاد شده است که روستاهای ویژه صنایع دستی نیز مد نظر قرار بگیرد و این موضوع تصویب شد. وی در ادامه افزود: روستاهای هدف صنایع دستی هم به آمار جاذبه ها اضافه می شود چون برخی روستاها در استان وجود دارد که جزو روستاهای هدف گردشگری نبود اما صنایع دستی در آن روستاها فعال است. در روستاهای هدف صنایع دستی به حدی اشتغال در حوزه صنایع دستی زیاد است که مهاجرت معکوس انجام شده به طوریکه روستائیان از شهر به روستا برگشتندمدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان بیان داشت: در روستاهای هدف صنایع دستی به حدی اشتغال در حوزه صنایع دستی زیاد است که مهاجرت معکوس انجام شده است به طوریکه روستائیان از شهر به روستا برگشتند. ریحان سروش مقدم در ادامه سخنانش بیان داشت: روستاهای مختلف مثل روستای کاج، روستای اشترمل، روستای آورزمان و غیره در این زمره قرار می گیرند. وی اظهار داشت: ۱۵ روستای هدف صنایع دستی پیشنهاد شده است که واجد شرایط هستند و بالای ۷۰ درصد در این روستاها شاغلین صنایع دستی هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان گفت: روستاهای هدف صنایع دستی در استان زیاد بوده و حداقل آن ۱۵ روستا است که در آنها بالای ۳۰ درصد و یا بیشتر شاغل صنایع دستی هستند. سروش مقدم در این خصوص اظهار داشت: برای اینکه بتوان برای روستاهای هدف صنایع دستی بودجه و تسهیلات جذب کرد قرار بر این شده است که سالی یک روستا معرفی شود. وی بیان داشت: به دلیل اینکه این روستاها بازار کار دارند هدف صنایع دستی شده اند و پیگیر این هستیم که ردیف بودجه ای برای این روستاها جذب شود. معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر درخصوص روستاهای هدف صنایع دستی گفت: روستاهای زیادی در استان همدان وجود دارد که کار اهالی روستا صنایع دستی است. علیرضا قاسمی با اشاره به اینکه در روستاهای هدف صنایع دستی استان رشته های مختلف صنایع دستی فعال است، عنوان داشت: قرار بر این است که هر سال یک یا دو روستا از استان به عنوان روستای هدف صنایع دستی معرفی شوند که برای سال جاری روستای اشترمل و روستای سید شهاب تویسرکان مد نظر قرار گرفته است. وی با اشاره به اینکه هدف از معرفی روستاهای هدف صنایع دستی تقویت صنایع دستی در این روستا ها است، گفت: آموزش صنعتگران در رشته های مختلف مبل و منبت و طراحی، افزایش کیفیت تولیدات، تجهیز کارگاه ها، اعطای تسهیلات به شاغلین در حوزه صنایع دستی، کمک به تامین مواد اولیه و شکوفایی بیشتر صنایع دستی استان از جمله اهداف معرفی روستاهای هدف صنایع دستی است.
.
در حال حاضر ۳۳ هزار و ۶۰۰ نفر در حوزه صنایع دستی در ۲۱ هزار کا هرگاه در سطح استانم همدان فعالیت می کنندمعاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان همدان در ادامه سخنانش بیان کرد: در حال حاضر ۳۳ هزار و ۶۰۰ نفر در حوزه صنایع دستی در ۲۱ هزار کارگاه در سطح استان همدان فعالیت می کنند. قاسمی با اشاره به اینکه خوشه های مبل و منبت در تویسرکان و ملایر فعال است، افزود: پنج هزار و ۴۰۰ نفر از صنعتگران استان همدان دارای بیمه هستند. وی در ادامه به برگزاری برنامه نشان ملی در پایان شهریور ماه در استان کمانشاه اشاره داشت و افزود: در حال حاضر مشغول جمع آوری آثار صنعتگران هستیم و استقبال بی نظیر بوده است. معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه صنایع دستی استان همدان دارای ۳۶ نشان ملی و ۱۰ مهر اصالت هستند، گفت: ۲۱ نشان ملی در دو سال اخیر کسب شده است که با توجه به استقبال بی نظیر صنعتگران برای نشان ملی در سال جاری پیش بینی می شود این تعداد در سال جاری سه یا چهار برابر شود. با این تفاسیر باید تاکید داشت که استان همدان در کنار جاذبه های طبیعی و تاریخی مختلف دارای پتانسیل های قوی مانند روستاهای هدف صنایع دستی است که پرداختن و توجه به این روستاها علاوه بر رونق اقتصادی برای استان و ایجاد اشتغال می تواند زمینه مهمی در جذب گردشگر به سمت استان همدان باشد.
.
او عنوان کرد که 60 روستا در این بخش است و در حدود 30 درصد از روستاییان در شغل منبت کاری فعالیت دارند. بخش دار مرکزی تویسرکانی در ادامه افزود: 40 درصد از اهالی روستای اشترمل یعنی در حدود یک هزار و 874 به صنعت دست منبت کاری روی آورده اند که 35 نفر از این تعداد از بانوان روستایی هستند. سعدی عبدلی عنوان کرد: بانوان روستایی به رشته فرشبافی نیز علاقه بسیاری دارند و طرح های بی نظیری را بر روی فرش های خود نقش می بندند. در کنار عمده خانه های این روستا کارگاه های کوچک مبل و منبت را مشاهده می کنیم، حتی شده در یک اتاق دو در چهار و شاید هم کوچکتر اهالی دست به کار شده و آستین های همت خود را برای تحقق اقتصادمقاومتی بالا زده اند و از آن جا که کارگاه ها در نزدیکی محل کارشان است اعضای خانواده با سرپرستان خود همسو و هم کار می شوند و فرزندان هم از همین دوران کودکی مبل ومنبت کاری را می آموزند و همچون فردی کارآفرین تربیت می شوند. به یکی از کارگاه های این روستا می رویم، بوی چوب و صدای اره و چکش منبت کاری و خرده های چوب ریخته شده در کارگاه توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند و مدادی که بر دست منبت کار روستایی است تا نقش های زیبا را بر چوب های گردو نقش ببندد.
.
سوری می گوید که از دوران کودکی به منبت کاری روی آورده است و سالیان سال با کمک برادر خود در کارگاه مبل و منبتی هر چند کوچک فعالیت کرده و معیشت خود را تأمین می کند. او از طرح و نقش ویژه این روستا به نام نقش گلریز هم حرف ها بسیار می زند، آن جاکه با وجود وارد شدن دستگاه های سی.ان.سی و به دنبال آن بیکار شدن تعداد قابل توجهی از کارگران منبت کار، هنوز این هنر دست یک سر و گردن از دستگاه مورد نظر بهتر عمل می کند. سوری ادامه داد: گرچه هنردست هنرمندان و صنعت مبل و منبت تویسرکان این روزها با ورود این دستگاه ها دستخوش تغیراتی شده است، اما خوشبختانه نمی توان با دستگاه سی.ان.سی طرح گلریز که به طور عمده ویژه منبت کاران روستای اشترمل است بر روی چوب ها نقش بست و این هنر به طور کلی از زیردست هنرمندان خارج نشده است. او می گوید: ابتدا چوب های گردو که تشکیل شده از قطعه های بزرگی است برش داده می شود و سختی کار هم در همین ابتدا است، جایی که تنه های چوب های بزرگ باید بریده شود، چوب های قطعه قطعه شده کم کم برای نقش بستن آماده و طرح های متنوع بر روی آنان کشیده می شود، سپس با ابزارهای مخصوص منبت کاری کنده کاری شده و آن جا که نیاز باشد به هم چسبانده می شوند و در نهایت مبل ساخته می شود و یا ساعت ایستاده ای خودنمایی می کند.
یکی دیگر از منبت کاران تویسرکانی هم عنوان کرد: نقش های حک شده بر روی چوب های قطعه قطعه شده با چند نوع قلم و اسکنه ای فلزی کنده کاری می شود، گاهی طرح ها نقوش اسلیمی یا خطوط کوفی است و گاهی دیگر ترکیبی از ختایی و گل، مرغ، شیر و فیل و طرح های هخامنشی هم را باید بر آن اضافه کرد. منبت کار دیگری هم که از اهالی روستای اشترمل است می گوید: اگر به بازار مبل و منبت ملایر سری بزنیم تعداد قابل توجهی از اهالی این روستا و یا دیگر روستاها را می بینیم که به آن شهر رفته اند به شغل منبت و منبت در ملایر مشغول هستند و شاید به نوعی به آنان این هنر دست را می آموزند. او ادامه می دهد: ملایر از موقعیت جغرافیایی بین شهری مناسبی تری نسبت به تویسرکان برخوردار است و تویسرکان محصور در کوه ها و از نظر امکانات زیربنایی همچون راه ها آنچنان در سال های گذشته پیشرفتی که باید کمک کار فعالان حوزه مبل و منبت داشته باشد، نداشته است. سوری ابراز امیدواری کرد که با برنامه ریزی مسئولان چاره ای برای بازاریابی حاصل دست رنج منبت کاران تویسرکانی اندیشده شود و زمینه آن فراهم شود تا آنان در نمایشگاه های بزرگ مبل و منبت در سطح کشور حضور یابند تا هنر دست خود را عرضه کنند.
منبت کاران این روستا به صورت خودجوش به دنبال برگزاری جشنواره مبل و منبت هستند، جشنوارهای که نوید بخش روزهای خوشی برای آن است تا در کم توجهی تنی چند از مسئولان، خود آستین های همت را برای معرفی مبل و منبت تویسرکان به سراسر کشور بالا بزنند. به گزارش خبرنگار رودآور؛ کارگاه های کوچک مبل و منبت به عنوان یکی از صنایع دستی تویسرکان را می توان از سرمایه های ارزشمند اقتصادی این شهرستان نام برد که البته با عدم پیگیری های مناسب متولیان امر آن طور که باید و شاید سبب ساز رونق اقتصادی در تویسرکان نشده است. «جعفری» رییس اتحادیه مبل و منبت تویسرکان با بیش از ۳۳ سال سابقه کار حدود پنج سال است که با توجه به مشکلات پیش روی منبت، کارگاه خود را نیمه تعطیل کرده است. او می گوید طی مدت فعالیت خود در قسمت های مختلف فعالیت استاد کار شده و از نقشه کشی و طراحی تا مقار زنی را انجام می دهد.
.
وی با بیان مشکلات عمده این عرصه به نبود نمایشگاه و محل عرضه مستیم مبل و منبت اشاره کرد و خواستار حضور سرمایه گذار و حذف دلالان شد. رییس اتحادیه مبل و منبت تویسرکان با تشکر از اداره میراث فرهنگی شهرستان ایجاد شهرک یا مجتمعی مشتمل بر تولید تا عرضه منبت در شهرستان را پیشنهاد داد و افزود "مهم نیست این مجموعه تحت نظر چه ارگان و اداره و سازمانی باشد فقط هدفش ایجاد اشتغال جوانان باشد هم کافی است". جعفری از مشکلات عرصه مبل و منبت تویسرکان را عدم راهکاری مناسب در راستای ارائه الگوهای موفق برای نسل جوان در این عرصه عنوان کرد و گفت: از ظرفیت های این شهرستان حضور استادکارهای ماهر و مراکز آموزش فنی و حرفه ای است. امید آن که مسئولان امر بیش از پیش به هنر دست منبت کاران تویسرکانی توجه ای ویژه داشته باشند و رکود اقتصاد حاکم بر بازار شهرستان را که وابسته به باغات گردو است و هرزچندگاهی با سرمازدگی و یا خشکسالی دچار نوسان می شود را با پویاتر شدن صعنت مبل و منبت نجات دهند.
.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
...کُمشِچـِه شهری در بخش حبیب آباد از شهرستان برخوار در استان اصفهان ایران است. شهر نان ایران، اکثر مردم این شهر به شغل نانوایی مشغول هستند. در این شهر نانواییهای سنتی و صنعت بسیاری وجود دارد. این شهر دارای معادن گچ خاکی است.
این شهر تابع شهرستان برخوار و یکی از سه شهر بخش حبیب آباد میباشد. کمشچه در حدود ۲۰ کیلومتری شمال شهر اصفهان واقع شدهاست.
جمعیت این شهر بر طبق سرشماری جمعیت سال ۱۳۹۵ هجری شمسی برابر با ۵۱۰۰ نفر بودهاست.
در این شهر نزدیک به ۳۰۰ واحد کارگاه نانوایی وجود دارد که تعداد زیادی از مردم این شهر در این کارگاهها مشغول کارند. این شهر یک شهرک صنعتی نیز دارد که حدود ۲۰ درصد مردم این شهر در آن شهرک مشغول کارند. کمشچه به لطف کارگاههای نانوایی، شهرک صنعتی و البته تلاش و پشتکار مردم آن معضلی به نام بیکاری ندارد.
کمشچه در سال ۱۳۸۱ خورشیدی به عنوان شهر شناخته شد.
آمار ابتلاء به بیماریهای غیرواگیر نظیر دیابت، چاقی، سکته، سرطان و فشارخون در دنیا شتاب گرفته و ۶۰% علل مرگ را به خود اختصاص داده است. از هر ۵ ایرانی یک نفر مبتلا به این بیماری ها هستند. طبق آخرین آمار ارائه هم اکنون ۱۰ درصد مردم کشورمان از دیابت، ۲۰ درصد فشار خون، ۳۰ درصد چربی اضافی، ۴۰ درصد تری گیلسیرید بالا و ۵۰ درصد از چاقی مفرط رنج می برند.
به استناد اظهارات همه متخصصان تغذیه غلط منشاء اصلی همه این بیماریهاست. در این میان نان به عنوان اصلی ترین خوراک مردم نقش بسیار مهمی در این فرایند ایفا می کند اما متاسفانه همواره مورد بی توجهی متولیان قرار گرفته است. مصرف نان با کیفیت و سالم موجب می شود که از افتادن در سراشیبی مرگ زودرس ناشی از ابتلا به یکی از بیماریهای غیرواگیر قرار جلوگیری شود.
در گذشته وقتی از کنار یک نانوایی عبور می کردیم بوی عطر نان اشتهایمان را بر می انگیخت. خوردن نان وسوسه انگیز و اشتها آور بود و جای همه تننقلات و میان وعده های مخرب امروزی را می گرفت. امروز اما نان ها عطر و طعم گذشته را ندارند. این مساله ناشی از تاثیرات مخرب زندگی شهرنشینی بر تار و پود زندگی ماست که سلامتی خودمان را نیز به مخاطره انداخته ایم به گونه ای که فریاد سازمان بهداشت جهانی درآمده که به کجا می روید؟!
متاسفانه پخت نانهای مسطح در کشور طی ۳۰ سال گذشته به دلائل متعدد به شدت دچار آسیب شده و دیگر از آن نانهای معطر و خوشمزه گذشته خبری نیست و نانهایمان اصالتشان را از دست داده اند و فاقد کیفیت و مرغوبیت گذشته هستند. توسعه شهرنشینی نانهایمان را نیز مصنوعی و ماشینی ساخته است.
در چنین شرایطی مردمان یکی از شهرهای ایران، ضمن حفظ اصالت و کیفیت نان ایرانی، توانسته اند یک چرخه سالم و سودآور اقتصادی را نیز پایه گذاری کنند. اگر در کشور به دنبال یافتن شهری باشیم که در آن میزان بیکاری صفر باشد، فقط کافی است ۲۵ کیلومتر از شهر اصفهان به سمت شمال خارج شویم تا به شهر تنورهای همیشه روشن برسیم. کُمشچه یا شهر نان و برکت احتمالا تنها نقطه ای از کشور است که در آن هیچکس به برکت تنورهای پخت نان بیکار نیست.
کمشچه ۶ هزار نفر جمعیت دارد که از این میزان، ۲ هزار ۵۰۰ نفر به نانوایی اشتغال دارند. این رقم معادل ۹۵ درصد افراد شاغل در کُمشچه است. در کمشچه ۳۰۰ نانوایی سنتی و نیمه صنعتی روزانه بین ۶۰ تا ۸۰ تن انواع نان های با کیفیت را تولید و به سراسر استان اصفهان و دیگر استانهای کشور صادر می کنند. هر روز صف بلندی از خودروهای باری برای انتقال نان از کمشچه به سایر نقاط کشور تشکیل می شود.
راز و رمز موفقیت بی نظیر کمشچه ای ها که توانسته اند شهرشان را به قطب تولید نان در کشور تبدیل و بیکاری را ریشه کن کنند، چیست؟! برای پی بردن به پاسخ این سوال با یکی از تولید کنندگان موفق نان در کمشچه گفت و گو کرده ایم. آقای اصغری می گوید: «شهرت نان کمشچه ۸۰ سال عمر دارد و از کیفیت، طعم و ماندگاری بی نظیر آن ناشی می شود. به دلیل استفاده از گندم محلی در تهیه آرد و نیز استفاده از خاک مخصوص این منطقه در تنورها، نان کمشچه طعمی متفاوت دارد.»
او می افزاید: «پشتوانه اصلی که موفقیت در صادرات نان کمشچه به نقط مختلف اصفهان و سایر نقاط کشور را رقم زد، عبارت بود یک کار پژوهشی و علمی درباره ذائقه مردم استان اصفهان. این کار پژوهشی که بسیار موفق از آب درآمد، کمشچه ای ها را به سوی ایجاد تنوع در پخت انواع نان سوق داد. در حال حاضر بیش از ۲۰ نوع نان از جمله، نان جو، نان رژیمی، نان ماست موسیر، نان پیاز و جعفری، نان شوید، نان تنور سنتی، نان خشک، نان تافتون و … در کمشچه تولید می شود که تا کنون ۱۳ مورد از این نان ها ثبت ملی شده است. بخش عمده ای از نانواها در نانوایی های کمشچه را بانوان این شهر تشکیل می دهند، آن ها در کار پخت نان مهارت بسیار بالایی دارند.»
شهر کمشچه سالانه نزدیک به ۲۰ هزار تن نان تولید می کند و از سالهای دور در مواقع بحرانی، برای کشور نقش پدافند غیرعامل را هم ایفا کرده است. در دوران دفاع مقدس مردان و زنان کمشچه با تنورهای خانگی، برای رزمندگان نان خشک می پختند. بعد از دفاع مقدس هم کمشچه ای ها در مواقع بحران های طبیعی نظیر سیل و زلزله، نان مناطق بحرانی کشور را تامین می کنند.
در تولید نان کمشچه به هیچ وجه از جوش شیرین و افزودنی های غیر مجاز استفاده نمی شود و بازاریابی علمی و به روز برای فروش نان ها، همواره در دستور کار قرار دارد.
رئیس تعاونی نانوایان کمشچه می گوید: «نان کمشچه در همه شهرستانها شناخته شده است و حتی آن را به عنوان سوغات به خارج از کشور میبرند، دلیل این موضوع نیز کیفیت بالای نان و نداشتن دورریز است، نان کمشچه به دلیل نوع پخت آن مدت طولانی قابل استفاده بوده و این یکی از مهمترین مسائلی است که سبب شهرت و محبوبیت آن شده است.»
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
...
شرایط خاص اقتصادی و رکود حاکم بر کشور، پیدا کردن شغلی با درآمد مناسب را شبیه عملیات غیرممکن کرده. نرخ بالای بیکاری یکی از معضلات اساسی اقتصادی کشور است و تازه بیش از چهار میلیون دانشجو هم به زودی به این جمع متقاضیان کار اضافه می شود. در این بین اما شغل هایی هم است که هنوز بازار کار آنها اشباع نشده و تحولات اخیر کشور کسب و کار آنها را توسعه بخشیده. مثلا طرح تحول سلامت و افزایش بودجه سلامت کشور ظرفیت های جدیدی در رشته های مرتبط با پزشکی ایجاد کرده. در دوران پسابرجام تعداد گردشگرانی که وارد کشور می شوند به طرز محسوسی افزایش یافته و گاهی هتل ها در مناطق گردشگرپذیر از ماه ها قبل رزرو می شود. این یعنی مشاغلی مثل راهنمایان گردشگران خارجی می توانند درآمد خوبی داشته باشند. ما در ادامه هفت شغلی را که پیش بینی می شود در حال حاضر و آینده نزدیک بازار کاری خوبی دارند فهرست کردیم. با این حال اما رقم های نجومی قرارداد فوتبالیست ها یا درآمد خواننده ها را از یک شب اجرای کنسرت که سرانگشتی حساب می کنیم می بینیم الان نان در سلبریتی شدن است.
۱. داروسازی رشته داروسازی ممکن است جذابیت های پزشکی و دندانپزشکی را از دید خیلی ها نداشته باشد اما در عوض مزایایی دارد که می توان به عنوان یک شغل خوب و پولساز روی آن حساب کرد. دوره داروسازی عمومی ۲۰۷ واحد است و حداقل ۶ سال طول می کشد اما دانشجویان داروسازی بعد از گذراندن ۱۴۰ واحد به شرط داشتن معدل بالا می توانند کارت انجمن داروسازان را دریافت کنند و به عنوان قائم مقام مسئول فنی داروخانه ها مشغول کار شوند. بعد از فارغ التحصیلی هم فرصت های شغلی متعددی مثل تاسیس داروخانه و فعالیت در کارخانه های داروسازی پیش روی آنها قرار دارد. سرانه مصرف دارو هم که درست یا غلط بسیار بالاست و این عملا به نفع داروسازان است. کمتر از یک سال پیش رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرده بود سرانه مصرف دارو در ایران ۵۰ دلار در سال است. این گردش مالی ۴ میلیارد دلاری ظرفیت های قابل توجهی را درون خود دارد. البته از این نکته هم نباید گذشت که هزینه تاسیس داروخانه بسیار بالاست. میزان سود داروخانه ها از فروش محصولات تولید داخل ۳۰ درصد و داروهای وارداتی ۵ تا ۱۲ درصد است. در حال حاضر حدود ۱۲ هزار داروخانه در سراسر کشور وجود دارد.
۲. دندانپزشکی از آن رشته های پر درآمد است که داوطلبان کنکور از دوران دبیرستان برای قبولی در آن برنامه ریزی می کنند. همین حالا ۲۰ هزار دانشجوی دندانپزشکی در ۶۶ دانشکده مشغول تحصیل هستند و پیش بینی می شود تا سال ۱۴۰۰ تعداد دندانپزشکان ما به ۵۰ هزار نفر برسد. این یعنی با توجه به جمعیت ۸۰ میلیونی کشور، حداقل در مناطق محروم همچنان ظرفیت و بازار کار برای این شغل وجود دارد. البته دانشجویان این رشته برای تبدیل شدن به یک دندانپزشک عمومی باید ۲۱۷ واحد درس بخوانند که همین حداقل ۶ سال طول می کشد (دانشجویان مهندسی به طور متوسط ۱۴۰ واحد می گذرانند) بعد هم به شرط گذراندن طرح اجباری خدمت در مناطق محروم، می توانند مطب تاسیس کنند. تجهیزات دندانپزشکی قیمت های بالایی دارد اما در عوض درآمد آن هم دندانگیر است. البته، اگر کسی متخصص باشد هم طبعا درآمد بالاتری دارد. در حال حاضر تعداد دندانپزشکان عمومی ایران حدود ۱۸ هزار نفر تخمین زده می شود اما متخصصان این رشته فقط ۳ هزار نفر است. یعنی تقریبا به ازای هر ۲۷ هزار ایرانی یک متخصص دندانپزشکی وجود دارد و همین شانس آنها را برای کسب درآمد بالا می برد.
۳. طب فیزیکی و توانبخشی کلینیک های فیزیوتراپی و طب فیزیکی و توانبخشی در سال های آینده بازار کارشان سکه خواهد بود. دلیل این مسئله هم رشد سریع جمعیت سالمند ایران است. گفته شده نرخ رشد جمعیت سالمند کشور چهار برابر نرخ رشد جمعیت است. همین حالا بیش از ۷ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال سن دارند. این جمعیت انبوه نیاز به خدمات فیزیوتراپی و توانبخشی را افزایش می دهد. در عین حال مشاغل پشت میزی هم افزایش پیدا کرده و آسیب های ناشی از آن منجر به نیاز کشور به متخصصان طب فیزیکی می شود. در دنیا هم نیاز به این شغل در حال رشد است. یک وب سایت آمریکایی، فیزیوتراپیست را دومین شغل در حال رشد سریع دنیا در سال ۲۰۱۷ دانسته. میانگین درآمد شاغلان این بخش در سال ۲۰۱۷ بیش از ۸۵ هزار دلار بوده. البته تاسیس مطب فیزیوتراپی شرایط خاصی دارد، مثلا این که برای تاسیس در مراکز استان ۶ سال و در شهرستان ها ۳ سال سابقه کار مورد نیاز است.
۴. راهنمای گردشگر با توجه به افزایش آمار ورود گردشگران به کشور به خصوص در شهرهای گردشگرپذیر همچون شیراز و اصفهان بازار تورلیدرها به خصوص راهنمای توریست های خارجی بسیار داغ شده است. راهنمای گردشگر یا تورلیدر شخصی است که با آشنایی و تسلط کامل بر نقاط گردشگری یک شهر از جمله اماکن تاریخی، بازارهای تجاری، جاذبه های طبیعت و … خصوصیات و تاریخچه مربوط به این اماکن را برای گردشگرانی که به آن محل سفر می کنند، توضیح داده و معرفی کند. علاوه بر تورلیدرهای داخلی که حوزه کاری شان گردشگرانی هستند که بین شهرهای کشور سفر می کنند، برخی تورلیدرها هم وظیفه اطلاع رسانی و معرفی جاذبه های گردشگری و مدیریت سفر گردشگران خارجی از جمله برنامه ریزی زمانی برای گردش در شهر، رزرو هتل و … را بر عهده می گیرند و می توانند با آشنایی با یکی از زبان های خارجی، مرجع خوبی برای توریست های خارجی باشند. به خصوص در سال های اخیر که با توجه به ترمیم چهره ایران در سطح بین الملل آمار ورود گردشگران خارجی به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. از سال ۹۲ تا ۹۵، حدود ۲۰ میلیون گردشگر وارد ایران شده و بیش از ۳۲ میلیارد دلار معادل ۱۲۸ هزار میلیارد تومان درآمد برای صنعت گردشگری به وجود آورده است. درآمد تورلیدرها به نسبت میزان فعالیت روزانه شان رقم قابل اعتنایی می شود. به خصوص تورلیدرهای مسافران خارجی به دلار پول می گیرند و به ریال خرج می کنند.
۵. مترجمی زبان های خاص با ورود کشورهای غیر انگلیسی زبان مثل چین و روسیه به بازارهای اقتصادی ایران، نقش مترجمان این زبان از اهمیت بیشتری برخوردار شده است، به طوری که اکنون بسیاری از شرکت های بازرگانی نیاز به برقراری ارتباط با کشورهای اقتصادی مانند چین و امارات از طریق مترجمان زبان نیاز دارند، به خصوص زبان چینی که از سرسختی و ناملموس بودن آن برای مردم دیگر کشورها، علاقه کمتری به فراگیری آن وجود دارد. به خصوص چینی ها که به واسطه خوی ملی گرایانه خود کمتر زبان انگلیسی می آموزند، بازار بسیار مناسبی برای مترجمان زبان چینی در کشورمان به وجود آورده اند. همین حالا قیمت ترجمه ۲۵۰ کلمه از زبان چینی به فارسی ۵۹ هزار تومان و هزینه ترجمه از فارسی به چینی ۸۹ هزار تومان است. (برای زبان انگلیسی کمتر از ۶ هزار تومان است.) به طور کلی زبان های کشورهای آسیای شرقی به واسطه این که قدرت های نوظهور اقتصادی محسوب می شوند، منبع درآمد مناسبی برای ایرانیان مترجم زبان است. از جمله زبان هایی هم که مغفول مانده و آینده ای چشمگیر را انتظار می کشد، مترجمی زبان هندی است. رشد همه جانبه کشور هند و توجه نکردن بازار ایران به این کشور توسعه یافته باعث شده ورود شرکت های هندی و برقراری ارتباط با ایران در آینده ای نزدیک بتواند بازار کار گسترده ای را برای مترجمان زبان هندی فراهم آورد.
۶. برنامه نویس و توسعه گر وب، رشد تکنولوژی و فراگیر شدن استفاده از موبایل، فضای مجازی و تغییر چشمگیر سبک زندگی مردم در مدت کوتاه باعث شده تا برنامه نویسی و ارائه خدمات تحت وب بازار کار خوبی را برای مهندسین کامپیوتر فراهم آورد. از برنامه نویسی نرم افزارهای موبایلی اندروید تا طراحی وب سایت های ارائه خدمات اینترنتی برای شرکت ها، نهادها و استارتاپ های گوناگون باعث رشد چشمگیر شغل برنامه نویسی شده است. فراگیری علم برنامه نویسی با توجه به گستردگی آموزشگاه هایی که در این حوزه مشغول به فعالیت اند، نیازی به تکمیل تحصیلات در رشته مهندسی کامپیوتر ندارد. هر چند فارغ التحصیلان این رشته آشنایی بیشتری با این حوزه داشته و از فرصت های شغلی بیشتری نسبت به کسانی که این دانش را در آموزشگاه های غیردانشگاهی آموخته اند، دارند. اما شما می توانید با هر مدرک دانشگاهی با شرکت در آموزشگاه های متعدد این رشته آن را فرا بگیرد و وارد بازار کار گسترده آن شوید. رشد استارتاپ ها که بخش اعظم آنها در حوزه فناوری فعالیت می کنند، یکی از عوامل توسعه ای شغل شده چرا که اکثریت قریب به اتفاق استارتاپ ها نیاز به یک تیم برنامه نویسی و متخصص شبکه دارد. بر اساس اطلاعات سایت ایران تلنت؛ درآمد یک برنامه نویس از ماهانه ۲.۵ تا ۱۰ میلیون تومان است.
۷. مشاورین و مدیران مالی پیشروی سیاست های اقتصادمحور در جهان و به خصوص در کشور ما و تشکیل بازارهای گسترده سرمایه باعث شده تا هر شرکت، نهاد و سازمانی برای ادامه فعالیت نیاز به مشاورین مالی داشته باشد. کسانی که بر حوزه مدیریت سرمایه تسلط داشته و بتوانند شرکت ها را در سرمایه گذاری در حوزه های سودآور راهنمایی کنند. شاغلین این حوزه وظایف متعددی مانند کنترل هزینه، قیمت گذاری، پیش بینی سود، اندازه گیری بازده مورد نظر پروژه ها، مدیریت دارایی ها، مدیریت منابع مالی و … را بر عهده دارند. تعداد بالای شرکت های سرمایه گذاری، بانک ها، کارگزاران بورس و … موجب شده تا علاوه بر مشاوره مالی در شرکت ها، بازار کار گسترده ای پیش روی مدیران مالی باشد. ضمن این که با توجه به آگاهی این اشخاص از ریزه کاری های سرمایه گذاری مناسب درآمد آنها را بسیار بالا برده است. چرا که علاوه بر حقوق دریافتی خود از محل کار می توانند با دانش خود تولید سرمایه کنند و وضعیت مالی شخصی خود را به طرز چشمگیری بهبود بخشند. مدیران مالی ضمن فعالیت به عنوان مشاورین مالی می توانند به عنوان حسابدار نیز مشغول به کار شوند. بر اساس گزارش های سایت ایران، ثلث میانگین درآمد ماهانه یک مدیر مالی ۵ میلیون تومان است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
...بیشترین هزینه برای راهاندازی این کسبوکار پس از ودیعه و اجاره، تامین گازکربنیک موردنیاز گلخانه است. برای تامین این گاز از کپسولهای گازکربنیک
استفاده میشود.
محمد قهرمانی کوشان: خستگی روزهای طاقتفرسای کارمندی شاید برای عده بسیاری از مردم آزاردهنده باشد. ازاینرو کم نیستند کسانی که به دنبال راهاندازی کسبوکاری کوچک اما سازگار با شخصیتشان هستند.
کسبوکاری که روح را نوازش میدهد و میتواند پلی برای رسیدن به آرزوهای اقتصادی هم باشد. شاید برای بسیاری پیشآمده باشد که خستگی روزانه خود را با ورود به یک گلفروشی و استشمام و یا دیدن حتی یک شاخه گل به باد سپردهاند.
حال تصور کنید اگر این گلها حاصل پرورش دست شما باشد چه شغل روحنوازی دارید. بسیاری از کسبوکارها هستند که در مرحله اول نیاز به سرمایه بسیار زیادی دارند اما کم نیستند شغلهایی که میتوان با سرمایه به نسبت کم اما با تلاش بیشتر به مقصد مناسبی رسید.
یکی از این کارها پرورش گل و گیاهان زینتی است. وقتی صحبت از پرورش گل و گیاه میشود نگاهها به سمت یک گلخانه بزرگ با زمین چند هکتاری و تجهیزات تمام و کمال منعطف میشود.
درحالیکه راهاندازی یک کسبوکار زمانی یک مزیت به شمار میرود که در وهله اول به کمترین سرمایه نیاز داشته باشد. این گزارش تلاش میکند تا کسبوکاری را به شما معرفی کند که با سرمایهای ۲۰ میلیونی قابلیت راهاندازی داشته باشد؛ و قصد و هدف اصلا یک گلخانه بزرگ و صنعتی نیست. با توجه به محدود بودن سرمایه اولیه نباید انتظار درآمدهای بسیار بالا را هم داشت.
این کسبوکار مانند هر کسبوکار دیگری نیاز به یک سرمایه اولیه و ملزومات دارد. از سوی دیگر باید دید که کسبوکاری که راهاندازی میشود صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ مجموعه این سوالات کمک میکند تا توجیه اقتصادی یک کسبوکار را تحلیل کنیم.
وقتی صحبت از تولید گیاهان زینتی با سرمایه اولیه اندک میشود منظور همان گلهای آپارتمانی هستند که در گلدانهای خانه نگهداری میشوند. این گلها بیشتر جنبه زینتی داشته و عمر طولانی دارند و مانند گلهای تزیینی عمر کمی ندارند.
مزیتی که گلهای آپارتمانی دارند این است که سالها میتوان آنها را استفاده کرد و بهعنوان هدیه هم در نظر گرفت؛ اما برای راهاندازی این کسبوکار مانند هر کسبوکار دیگری سرمایه اولیه نیاز است.
برای داشتن این کسبوکار ترجیحا باید از شهر تهران به دور بود، شهرهایی مانند کرج و شهریار و شهرستانهای دیگر بهترین موقعیت را برای راهاندازی یک گلخانه پرورش گلهای زینتی دارند. شما میتوانید در زمینی به مساحت بیست متر یک گلخانه داشته باشید.
اما قبل از تهیه مکان و یا فضای موردنظر باید روشهای پرورش گلهای زینتی را آموخت. این کار مستلزم ثبتنام در دورههای ۱۳۰ ساعته فنی و حرفهای است که پس از اتمام دورهها کارت مهارتآموزی ارائه میشود.
برخلاف تصورها هزینه این دورهها در شهر تهران بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان و در شهرستانها بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است. ممکن است کلاسها به دلیل فشرده نبودن تا شش ماه به طول بینجامد اما مهمترین مزیت این دورهها آشنایی تجربی و تئوری با چگونگی پرورش گیاهان است.
پس از اتمام دوره میتوان با مدرک دریافت شده نسبت به اجاره و یا رهن مکان موردنظر اقدام کرد. این مکان میتواند یک اتاقک ۲۰ تا ۳۰ متری هم باشد. هیچ کسبوکار کوچکی با زمین ۴ یا ۵ هکتاری شروع به کار نمیکند.
مهمترین اولویت برای پرورش گیاهان آپارتمانی داشتن فضایی است که نورکافتی به آن برسد. پس در انتخاب فضا باید دقت لازم را داشت. پسازآن باید فضا را به سیستم سرمایشی (خنککننده تابستان) که ترجیحا یک کولر است و گرمایشی که در بیشتر مواقع یک بخاری متوسط هم میتواند باشد، مجهز کرد. برای اجاره چنین فضایی که بهدوراز شهر باشد میتوان ۱۰ میلیون ودیعه و ماهیانه یک تا یک و نیم میلیون اجاره پرداخت کرد.
وهاب قاسمی صاحب گلخانه سپیده در ملارد میگوید: «فضای گلخانه من قبلا زمین غیرقابل استفاده بود اما صاحبملک با یک دیوارکشی ساده آن را تبدیل به یک فضای کاربردی کرده بود. این زمین ۵۰ متر مساحت دارد. که با یک بخاری و یک کولر میتوان سیستم گرمایشی و سرمایشی آن را تجهیز کرد.
این ملک با ۱۰ میلیون ودیعه و ماهیانه ۸۰۰ هزار تومان اجاره دارد. یکی از مهمترین دلایل مناسب بودن قیمت ملک همان فاصله گرفتن از شهر و فضاهای تجاری است. این کسبوکار هیچ نیازی به مستقر شدن در فضای شهری و یا تجاری ندارد.»
به گفته وی شاید بیشترین هزینه برای راهاندازی این کسبوکار پس از ودیعه و اجاره تأمین گازکربنیک موردنیاز گلخانه باشد. برای تأمین این گاز یا باید در روز تهویه کامل صورت گیرد و یا از کپسولهای گازکربنیک استفاده شود.
در گلخانههای کوچک از چراغها و یا والرهای نفتی هم میتوان برای رفع نیاز گلخانهها استفاده کرد به شرطی که شعله آنها کاملاً آبی باشد تا از تولید گازهای سمی دیگر جلوگیری شود.
گلخانهها ازنظر شکل و مصالح مورداستفاده با یکدیگر تفاوت دارند. این تفاوتها به علت نوع استفاده و محصول و همچنین میزان بودجه در دسترس برای ساخت گلخانه است. برای مثال ساخت گلخانه با شیشه هم هزینه بالایی در مرحله اول نیاز دارد هم باید محتاطتر نسبت با آن برخورد کرد. درحالیکه با پلاستیک میتوان هزینهها را به حداقل رساند تنها باید مراقبتهای لازم در هنگام راهاندازی سیستم گرمایشی را به عمل آورد.
هزینه تأمین گازکربنیک گلخانه بین ۳ تا ۴ میلیون است که بسته به مساحت گلخانه این عدد متفاوت میشود. در یک ملک به مساحت ۵۰ متر میتوان بیش از ۱۰۰ گلدان گل را پرورش داد.
از دیگر وسایلی که باید در مرحله اولیه برای تولید گل تهیه کرد برگ خاک است که تقریبا ۲۰ کیسه به مجموع قیمت ۲۰۰ هزار تومان، گلدان پلاستیکی ۱۰۰۰ عدد به مجموع قیمت یکمیلیون تومان، کود به تعداد ۲۰ کیسه به مجموع قیمت یکمیلیون و ۲۰۰ هزار تومان، ۳ کیسه به مجموع قیمت ۳۰۰ هزار تومان، آهن و مواد تقویتکننده به مجموع قیمت ۴۰۰ هزار تومان، لامپ کممصرف به تعداد ۵۰ عدد به مجموع قیمت ۲۵۰ هزار تومان، دانه گل مجموع ۲ میلیون تومان و… است.
یک گلخانه حتما باید برقکشی شده باشد. همچنین آب و سوخت مصرفی از دیگر ملزوماتی است که در راهاندازی گلخانه باید به آن توجه داشت. بهطور متوسط یک گلخانه با ۵۰۰ گلدان پرورشی ماهیانه باید ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان پول برق، ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هزینه سوخت، ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان هزینه آب، پرداخت کند. گاهی از برق بهعنوان نیروی روشنایی برای گلخانه استفاده میشود تا کمبود نور در مواقعی مانند زمستان جبران شود. پس داشتن برق یک ملزوم برای یک گلخانه به شمار میرود.
شاید مهمترین چالش این کسبوکار مخاطرات طبیعی باشد. برای مثال در فصلهایی از سال برخی گلها آنچنانکه باید رشد نمیکنند و مدت ارائه محصول به بازار از یک ماه به دو ماه طول میکشد و یا در برخی از فصلهای سال گیاهان به نور، گرما و یا سرمای بیشتری نیاز دارند که هزینههایی را برای صاحب کسبوکار به وجود میآورد.
البته باید این موارد را باید در انتخاب ملک موردنظر لحاظ کرد. همچنین گلخانهها هیچوقت نمیتوانند در مناطق بسیار سردسیر نتایج مطلوبی داشته باشند. زیرا مصرف سوخت بالا بوده و ممکن است که صرفه اقتصادی نداشته باشد.
از سوی دیگر در مناطق بسیار گرم هم خطراتی مانند گرمای بیشازحد، قطع شدن برق، ویروسهای فصلی، آفتهای فصلی و … این کسبوکار را تهدید میکند. همچنین در مناطقی مانند شمال کشور که مردم از طبیعت بیشتری برخوردار هستند این کسبوکار چندانکه باید رونق ندارد زیرا بازار خریدوفروش گلهای زینتی بهخصوص در فصل تابستان افول میکند و بیشتر مشتریان توریستهایی هستند که به شهرهای شمالی سفر میکنند.
به عبارتی مردم شهر تمایل چندانی برای نگهداری گل در گلدان خانههای خود ندارند. هزینه تأمین گازکربنیک گلخانه بین ۳ تا ۴ میلیون است که بسته به مساحت گلخانه این عدد متفاوت میشود. در یک ملک به مساحت ۵۰ متر میتوان بیش از ۱۰۰ گلدان گل را پرورش داد. که هر گلدان برای رشد بین یک ماه تا ۴۵ روز نیاز به زمان دارد. همچنین میزان فروش در فصلهایی مانند تابستان بهصورت عادی اوفل میکند و همیشه بازار گل و گیاه مانند شب عید و اعیاد مختلف مناسب نیست. پس تابستان فصل پرخطری برای پرورشدهندگان گلهای زینتی است.
در یک گلخانه کوچک دو تا سه نفر فعالیت میکنند. به این صورت که یک نفر بهعنوان لیدر و صاحب کسبوکار مسئولیت تهیه مواد، ملزومات موردنیاز و … را بر عهده دارد. دو نفر باید بهصورت شبانهروزی مسئولیت مراقبت و پرورش گلها را بر عهده داشته باشند که بهصورت نوبتی کار میکنند. اصولا فروش و بازاریابی برای گلها هم بر عهده صاحب گلخانه است.
همانطور که گفته شد این کسبوکار همانند سرمایه اندکی که برای راهاندازی نیاز دارد درآمد آنچنانی برای تولیدکننده ندارد. به گفته محمدرضا بختیاری صاحب گلخانه پدربزرگ در شهریار «یک گلخانه کوچک با سرمایه اندک باید ماهیانه ۵۰۰ گلدان را پاسخگو باشد تا توجیه اقتصادی داشته باشد. هر گلدان بهصورت متوسط ۱۰ هزار تومان فروش میرود که مجموع آن ۵ میلیون تومان در ماه است. از این مقدار باید یک میلیون هزینه اجاره، ۵۰۰ هزار تومان هزینه برق، آب، سیستم گرمایشی و سرمایشی، کود و سم و … در نظر گرفت.
همچنین در یک گلخانه با این ظرفیت دو نفر مشغول کار هستند که سه و نیم میلیون بهعنوان سود باقی میماند با کسر حقوق یکی و نیم میلیون تومانی کارگر صاحب کسبوکار نهایت ۲ میلیون سود خالص دریافت میکند.
اما این در شرایطی است که از کمترین ظرفیت بهرهبرداری میشود. گلخانههای کوچک در فصلهایی از سال رکورد فروش ۵ هزار گلدان در روز را هم دارند. البته محصولات جانبی دیگری مانند سبزه عید که حاشیه سود ۷۰ درصدی دارد همچنین گلهای تک شاخهای مانند لاله و سنبل که حاشیه سود بالای ۶۰ درصد دارند و میتوان با ظرفیت ۲۰ هزار شاخه در ماه تولید کرد که باعث رونق کسبوکار تولیدکنندگان خرد میشود.
بهطور متوسط سود یک گلخانه با ظرفیت ذکرشده ماهیانه ۲ میلیون تومان است که در دو ماه آخر سال به بیش از ده برابر هم میرسد اما در فصل پاییز هم این درآمد میتواند تا ۵ میلیون تومان در ماه هم برسد. ماههای فروردین و شهریور راکدترین ماههای این کسبوکار هستند که حتی در برخی مواقع محصولات به زیر قیمت هم به فروش میرسد.»
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
...تابهحال یک کفشدوزک را از نزدیک دیدهاید؟ سوسک و زنبور چطور؟! فکرش را میکردید که از پرورش این حشرهها یک نفر بتواند به درآمد برسد؛آنقدر که اسمش بعنوان تنها کارآفرین و تولید کننده کفشدوزک هفتنقطهای درکشور ثبت شده باشد؟! مردی که حشرههایش را دانهای ۶۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان میفروشد و سالهاست کفشدوزکفروشی به حرفه رسمیاش تبدیل شدهاست. محمد آروین کارآفرینی است که با یک ایده خلاقانه حالا بیش از ۴ سال است که به تولید و پرورش کفشدوزک هفت نقطهای اشتغال دارد. گفتوگوی جامجمآنلاین با این کارآفرین جوان قزوینی را ازدست ندهید. آقای آروین بین این همه شغل چرا کفشدوزک فروشی؟ به خاطر عشق و علاقه به حشرات… این علاقه از دوران کودکی در من وجود داشت اولین مشوقم پدر خودم بود که خیلی حشرات را دوست داشت و حتی در یک مقطعی کشاورزی میکرد. همین علاقه باعث شد که در دانشگاه در رشتهای مرتبط ادامه تحصیل بدهم. چه رشتهای؟ کارشناسی تولیدات گیاهی . الان هم دانشجوی کارشناسی صنایع غذایی هستم. کار با حشرات را از همان دوران دانشجویی شروع کردید؟ بله. آن اوایل که دانشجوی تولیدات گیاهی دانشگاه آزاد تاکستان بودم ،فکرکنم سال ۸۱ بود، درسی داشتیم به اسم حشرهشناسی که دراین درس هردانشجو باید تعدادی حشره از محیط میگرفت و به استاد تحویل میداد. من خودم این کار را انجاممیدادم اما میدیدم بعضی دانشجوها نسبت به این کار حس خوبی ندارند. به خاطر همین شروع کردم به گرفتن حشرات اضافی. بعد هم به بچهها میگفتم که هرکسی برای ارائه حشره مشکل دارد ، به من بگوید. بعد مبلغی میگرفتم و درازایش حشره میدادم. قیمت حشرهها را چطور حساب میکردید؟ آن موقع دانهای۸۰۰ تومان میگرفتم، که البته هرکسی بین ۳۰ تا ۵۰ عدد حشره نیازداشت و مبلغش برای زمان دانشجویی عالی بود.
حشرهها را از کجا پیدا میکردید؟ از محیط. چون درسش را خواندهبودم میدانستم که یک نوع آفت کجا میتواند باشد، کجا بیشتر پراکنده میشود. چه شد که به فکر پرورش حشره افتادید؟ همان سالهای تحصیل یک سایت تخصصی درباره اخبار کشاورزی زدم و اطلاعاتم به مرور دراین باره بیشتر شدو دیدم که درکشورهای دیگر از عوامل بیولوژیک برای مقابله با آفتها درمزارع و گلخانهها و باغها استفادهمیشود. همان زمانها بود که یک خانمی سفارش این حشرات بیولوژیک را به من داد ولی من نداشتم. اما ازهمان جابه فکر پرورش آنها افتادم و بعد ازتحقیق ، کفشدوزک هفت نقطهای را انتخاب کردم. اولین کفشدوزکها را از کجا آوردید؟ آنها را هم از محیط گرفتم.اما نکته اینجاست که گرفتن کفشدوزک مهم نیست، نکته مهم نگهداری و پرورشاش است. مثلا ۱۰تا کفشدوزک را در ۶ماه با شرایط خاصی میتوان به هزارتا رساند. پرورش کفشدوزک یا کلا حشره کار راحتی است؟ نه اصلا. کار بسیار سختی است. آنقدر که میتوانم بگویم پرورش گاو راحتتر ازاین کار است.چون گاوها بزرگند شما راحت میتوانی آنهارا ببینی اما ازحشرهها غافل بشوی درتعداد بالاتلفات میدهند. این کار به چه چیزهایی نیاز دارد؟ باید حتما گلخانه داشت که بسته به مساحت گلخانه هرچه بزرگتر باشد، فروش هم بیشتر است. نکته اینجاست که شما در این گلخانه تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت یک محصول مثل توتفرنگی یا کاهو و کلم را انجام میدهید بعد باید این محصول را به عمد آلوده به شته بکنید تا این شتهها خوراک کفشدوزک هایی بشوند که در قسمت دیگری پرورش دادهاید.که به خاطر این پرهزینه بودن کمترکسی سراغ این کار میآید.
در طول یک سال چند بار میتوان این حشرهها را پرورش داد؟ ۹۹ درصد تولیدات حشرات بیولوژیک فصلی است.پروش همین کفشدوزک هفتنقطه ای یا زنبور براکون ، زنبور تریکوگراما و هر حشره دیگری یک فصل خاص دارد. مثلا زنبور براکون را هر پروش دهندهای فقط از اول اردیبهشت تا آخر خرداد پروش میدهد بعد کلا کنسل میشود تا سال دیگر. این حشرههای بیولوژیک کلا چه کاربردی دارند؟ بیشتر برای از بین بردن یا کاهش خسارت آفتهایی مثل شته ها ، شپشکها ،سفید بالکها،کنههایی مثل تارتن یا تارعنکبوتی ، لاروبالپولکدارها ،تخم حشرات و نرمتنان استفاده میشوند و میتوان بهجای سموم شیمیایی از این حشرات استفاده کرد. این کفشدوزکهای هفت نقطهای حداقل ۵۰ نوع شته را میخورند. پس کشاورزان و باغدارها مشتریهای اصلی شما هستند؟ بله البته هرکسی که محصولش شته زده باشد ازاین کفشدوزک ها میتواند استفاده کند یعنی حتی مصرف خانگی هم دارند ، مثلا درباغچههای خانگی یاگلخانهها و … عمرشان چقدر است؟ بسته به نژاد یا شرایط نگهداری و تغذیه ، هرکفشدوزک بین یک تا دوسال عمرمیکند. یعنی کسی که این کفشدوزکها را تهیه میکند تا یکی دو سال ازتهیه کفشدوزک مجدد بینیاز است؟ نه… این خیلی امکان پذیر نیست. چون بعد از رهاسازی اتفاقات زیادی ممکن است برای کفشدوزک ها بیفتد.مثلا شما درنظر بگیرید، یک نفر ۱۰تا کفشدوزک خریده و رهاسازی کرده . از این ۱۰تا ممکن است یکی را پرنده بخورد، یکی شکار عنکبوت بشود و … یک ایراد دیگر کفشدوزکهای بالغ این است که ممکن است بعد از رهاسازی پرواز کنند و بروند مزرعه یا باغ کناری. چرا؟ چون مثلا شتههای باغ بادام همسایه از شتههای باغ هلوی این مشتری خوشمزهتر هستند! کلا این کفشدوزکها را بیشتر در چه تعدادی از شما میخرند؟ مشتری داشتم که ۱۰تادانه خواسته یا مشتری بوده که چندهزارتا خواسته ؛ برای من فرقی نمیکند هرتعدادی که بخواهند فراهم میکنم. قیمتشان چطور است؟ دانهای میفروشید؟ بله البته بسته به تعداد سفارش قیمت متفاوت است. چون هرچه تعداد کمتر باشد هزینه های تولیدش برای من بیشتردرمیآید. بهطور متوسط هم از۸۰۰ تومان شروع میشود تا۳۰۰۰ تومان. چطور اینها را به دست مشتری ها میرسانید؟ در جعبههایی که خودمان طراحی کردیم که خاص هستند و هوادهی دارند. به غیر از کفشدوزک دیگر چه حشرهای پرورش میدهید؟ یکسری سوسک شکارگر هم داریم که برای آفتهایی که روی کف باغچه یا باغ هستند استفاده میشوندو هرچه روی زمین باشد را میخورند. قیمت این سوسکها چقدر است؟ دانهای۶۰۰ تومان و بهطور متوسط برای یک متر مربع ۴ عدد سوسک نیاز است.
با پرورش کفشدوزک برای چند نفر کارآفرینی کردهاید؟ برای کاشت، داشت و برداشت گلخانه به دونفر نیاز داریم. یک نفر هم باید شتهها را جمعآوری کند،یک نفر هم نیاز است تا کفشدوزکها را با این شتهها تغذیه بدهد. پرورش حشره کار سودآوری است؟ بستگی دارد چطور شروع کنند.آن موقع که من کاررا شروع کردم ۵ سال کشید که بفهمم اینها چه چیزی میخورند، چه چیزی نیاز دارند، چطور باید پرورش پیداکنند. من با آزمون و خطا به اینجا رسیدم و تقریبا از سال ۹۲ این کار برایم سودآور شدهاست. افرادی که به پرورش حشره علاقهمند شدهاند به چه قدر سرمایه نیازدارند و بطور میانگین به چه درآمد ماهانهای میرسند؟ حشرات بسته به نوعشان با هزینههای متفاوتی پرورش دادهمیشوند. مثلا زنبور براکون سرمایه ۱۰-۲۰میلیونی میخواهد. بعد بعضی حشرات را دانهای۵ تومان فروختهمی شوند بعضی دانهای هزارتومان. بطورمیانگین میتوانند روی درآمد ۵ میلیون درهرماه حساب کنند. اما بازهم همه اینها بستگی به مکان پرورش و تعداد تولید دارد، هرچه فضای تولید بزرگتر باشد، میزان درآمد هم بالاترمیرود و حتی شاید به ماهی ۳۰ میلیون تومان درآمد هم برسند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
...وارد شدن به عرصه کارآفرینی، به لطف شرایط و پیشرفتهای اخیر در حوزه تکنولوژی و فناوری اطلاعات، هرگز به سادگی حال حاضر نبوده است. با گسترش اینترنت، راه اندازی یک کسب و کار، خصوصا کسبوکاری که در رابطه با محصولات دیجیتال باشد، بسیار سادهتر از گذشته شده است، خصوصا اینکه نیازی به تهیه یک فضای فیزیکی برای عرضه و فروش محصول خود، انبارداری یا حتی حمل و نقل فیزیکی محصول ندارید. در هر نقطهای از دنیا که باشید، میتوانید برای مخاطبین خود این شرایط را فراهم آورید که به محصولات و خدمات شما با فشردن چند کلید دسترسی داشته باشند. البته مزایای آن به همین جا ختم نمیشود، ضمن اینکه شما برای راهاندازی اولیه نیاز به یک سرمایه اولیه دارید، اما این سرمایه اولیه به هیچ وجه قابل مقایسه با سرمایه اولیه دیگر کسب و کارهای غیر دیجیتال نیست. همه چیز را میتوانید ساده و با سرعت کم آغاز کنید و حتی بصورت نیمه وقت به آن بپردازید و سپس با رشد گسترش بیشتر و بیشتر آن را توسعه دهید. عموما حاشیه سود بیشتری نسبت به محصول فیزیکی در انتظار شماست، چرا که در این شرایط هزینههای حمل و نقل و همچنین مواد اولیه تقریبا صفر هستند. پس اگر آمادگی لازم برای شیرجه زدن در این اقیانوس را دارید، مهمترین نکتهای که باید به آن توجه داشته باشید، این است که به تولید چه محصول خاصی نیاز دارید. اگر هنوز به این موضوع توجه نکردهاید، پیشنهاد میکنم به لیستی که در ادامه میآید توجه کرده و با برخی از محصولات دیجیتالی خوب برای عرضه آشنا شوید:
1- کتابهای الکترونیک: دیگر روزهای سر و کله زدن نویسندگان با ناشران مختلف برای پذیرش و چاپ کتابهای آنها تقریبا به سر آمده است. امروزه تمایل مردم به خواندن کتابهای دیجیتال به شدت نسبت به قبل افزایش پیدا کرده است، چرا که با گسترش انواع کتاب خوان، گوشی و تبلت هوشمند، دیگر دسترسی یافتن به این کتابها و استفاده از آنها به شدت آسان شده است و با تقاضای بسیار بیشتری نسبت به قبل مواجه هستند. پس اگر به نویسندگی علاقه دارید و میخواهید محتوای شما توسط تعداد زیادی از مردم خوانده شود، استفاده از کتابهای الکترونیک راه و روش مناسبی برای این کار است.
2- اپلیکیشن: امروزه طراحان و متخصصان بسیار زیادی هستند که به امید طراحی یک اپ و گسترش آن وارد این حوزه شدهاند. یکی از مهمترین دلایل آن هم افزایش فروش و درآمدزایی بسیار زیاد آن در سال های گذشته بوده که حتی برای اپلیکیشنهای متوسط هم قابل توجه است و پیش بینی میشود که در سالهای آینده سود خالص آن فراتر از میلیونها تومان باشد؛ خصوصا با وجود بسترهایی مثل بازار و گوگل پِلِی و اَپِل استور و … که فروش و عرضه آنها را آسانتر از گذشته ساخته است. نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که فقط اپلیکیشنها نیستند که در این دسته جای میگیرند، بلکه تهیه و فروش انواع پایگاههای داده، قالب، پوسته وردپرس و دیگر محصولات قابل دانلود هم در این دسته قرار دارند.
3- پادکست: امروزه با هر تخصصی و قدری علاقه به حوزه آموزش، فارغ از درآمد آن، به راحتی میتوانید اقدام به تهیه و توزیع پادکستهای آموزشی و … کنید. این پادکست ها را با انواع تکنیک های بازاریابی به فروش رسانده و برای خود اسم و رسمی رقم بزنید. اگر خودتان وبسایت دارید که بخش زیادیی از مسیر موفقیت در این رابطه را طی کردهاید، در غیر اینصورت میتوانید با شراکت یا فروش بر روی بسترهای ایجاد شده توسط دیگران این کار را آغازز کنید. البته اگر سرمایه کافی در اختیار داشته باشید، می توانید به ایجاد فضایی برای فروش پادکست در موضوع های مختلف هم فکر کنید که نمونههای خارجی دارند و در ایران هنوز کسی به صورت جدی به آن نپرداخته است، مگر اینکه برای فروش محصولات و پادکست های تولیدی خودش زیرساختی تهیه کرده باشد و حاضر به همکاری با کسی هم نباشد.
4- دورههای آموزشی آنلاین: در حالیکه مدارس سنتی و آموزشگاه های فیزیکی همچنان درآمدزایی خود را دارند، راه برای یادگیرندگان آنلاین و دیجیتال و متفکران این حوزه هر روز بازتر از قبل است و آنهایی که آمادگی رقابت در دنیای آنلاین را دارند میتوانند سودهای سرشاری از آن کسب کنند. البته باید توجه داشت که امروزه فروش دوره های آموزشی آنلاین تنها محدود به تهیه یک فایل پی دی اف ساده نیست، بلکه باید محتوایی با کیفیت تولید کرده و به مجموعه گستردهای از مخاطبین علاقمند هم در اختیار داشته باشید. پس در هر حوزهای که صاحب تخصص هستید، از کارآفرینی گرفته تا مالی، فناوری، سبک زندگی یا حتی حوزه پزشکی فروش دوره های آموزشی آنلاین میتواند حاشیه سود خیلی بالایی برای شما ایجاد کند.
5- موزیک: حوزه موسیقی و موزیک هم یکی از آن حوزههایی است که طرفداران بسیار زیادی دارد، و فقط و فقط نیاز به علاقه شدید شما به اشتراک گذاری محتوا تولید شده و شنیده شدن صدای شما در دنیا دارد. البته در این رابطه علیرغم امکان استفاده از زیرساختهای غیر ایرانی، شما باز هم نیاز به ایجاد یک وبسایت برای فروش محصولات خود دارید که البته نیاز به آن نسبت به دیگر محصولات بیشتر احساس می شود. پس ابتدا توصیه میشود از شبکههای اجتماعی شروع کنید و نام خود را به دیگران بشناسانید، گروهی مخاطب و طرفدار داشته باشید و از همین جا شروع به معرفی وبسایت خودتان بکنید.
6- عکاسی: به حوزه عکاسی علاقه دارید؟ پس این فرصتی برای نمایش عکس ها و تصاویر خودتان و کسب درآمد از طریق آن است. فراموش نکنید که تعداد تصویری که از طریق سایتهای فروش عکس در دنیا فروخته می شوند، در هر دقیقه در حال افزایش پیدا کردن است. البته فراموش نکنید که در این بخش هم طبیعتا نیاز به داشتن یک برند دارید و برای تهیه آن نیاز به صبوری و زمان و تلاش زیاد است. پس اگر در کار خود استمرار داشته باشید و در عین حال به پیشبرد مهارتهای خود در عکاسی هم اقدام کنید، مطمئنا آینده خوبی در انتظار شماست.
اکنون که از نظر ذهنی در آمادگی ایجاد یک کسب و کار قرار دارید، مطمئنا این فهرست میتواند خوراک بیشتری را برای فکر کردن شما ایجاد کند. اول از همه به علایق خود فکر کنید، پیشرفت مهارتهای خود را فراموش نکنید و برای رقابت در بازار تخصصی خود آماده شوید. یکی از این محصولات دیجیتال را انتخاب کنید، تولید آن را از همین امروز آغاز کنید و مطمئن باشید که روزی از دیگران متمایز خواهید بود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برگرفته از : ibazaryabi.com
...بهره برداری بی رویه و غیرعامی از منابع طبیعی و فقدان تعادل بین ظرفیت مراتع کشور و میزان استفاده از آنها ،
منجر به کاهش توان تولید مراتع شده و در برخی از موارد به کلی این توان را از مراتع سلب کرده است.
از طرف دیگر، به لحاظ اینکه معاش دامداران و عشایر کشور به وجود دام وابسته است و کاهش تعداد دام ، منجر به
بروز اخلال در زندگی این قشر از مردم می گردد. به منظور کاهش فشار دام بر مراتع و ایجاد تعادل میان ظرفیت مراتع
کشور و میزان بهره برداری از آنها می بایست با کشت گیاهان علوفه ای ، بخشی از علوفه مورد نیاز دام های کشور
تامین گردد.
طرح های تولید گیاهان علوفه ای، علاوه بر تامین این نیاز به ایجاد اشتغال مولد در بخش کشاورزی نیز منجر می
گردد. ضمن اینکه به طور غیر مستقیم بر اشتغال در بخش دامپروری نیز تاثیر گذار است. بدین منظور در طرح حاضر ،
تولید سه گونه علوفه ای ذرت ، یونجه و جو مورد بررسی قرار گرفته است.
ذرت، با دوره رشد نسبتا کوتاه و عملکرد بالا، دارای قدرت تطابق و سازش پذیری با شرایط گوناگون اقلیمی می
باشد. این قابلیت ها منجر شده است ذرت نقش مهمی در تامین مواد غذایی مورد انسان ، دام و طیور در مناطق معتدل
و نیمه گرمسیری پیدا کند.
ذرت ، در اکثر خاکهای زراعی قابل کشت می باشد و تنها زمین هایی که شور یا قلیایی هستند برای این گیاه مساعد
نمی باشند. در مناطقی که نزولات جوی به حدود ۷۰۰ میلی متر در سال برسد و پراکنش آن در طول سال تقریبا
یکنواخت باشد می توان ذرت را به صورت دیم کشت نمود. در سایر مناطق، آبیاری گیاه اجتناب ناپذیر خواهد بود.
جو ، از دیگر گیاهان مورد استفاده در تامین علوفه است. جو از گیاهان تیره غلات است که دارای پراکنش وسیع
جغرافیایی می باشد. جو مانند گندم در مناطق مختلف با شرایط جوی متفاوت رشد کرده و محصول به بار می آورد.
مقاومت آن در برابر گرما بیش از گندم است. خاک هایی که دارای مقداری شن بوده و زیاد سنگین نباشد برای کشت
جو مناسب هستند . احتیاج جو به آب در ابتدای دوره رشد زیاد است لکن در آخر دوره رشد ، کم آبی صدمه زیادی به
این گیاه وارد نخواهد کرد.
از سایر گیاهان مناسب برای کشت علوفه ای، یونجه است. یونجه ، بومی ایران بوده و پراکنش آن در کلیه شرایط
اقلیمی کشور مشاهده می شود. ارزش غذایی یونجه تقریبا دو برابر شبدر و چهار برابر ذرت می باشد. یونجه در خاکهای
خنثی یا کمی قلیایی به خوبی رشد می کند. احتیاج یونجه به آب ، بستگی به شوری خاک و حاصلخیزی آن، درجه
حرارت ، میزان تبخیر ، بافت خاک و گسترش نفوذ ریشه و شرایط بیولوژیکی گیاه دارد. از مزرعه زیر کشت یونجه به
مدت سه سال برداشت انجام می پذیرد و در سال چهارم نیاز به کشت مجدد وجود دارد.
طرح توجیهی این فعالیت در زیر آورده می شود :
در انتها جا دارد نگاهی به آمار این صنعت داشته باشیم :
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برگرفته از : ideas-to-wealth.blog.ir
...نوشتن مقاله و ارسال مطلب و پست یکی از روش های کسب درآمد است اما با توجه به درصد کمی که به نویسندگان پرداخت می شود ، ما امروز خبر خوبی برای آن دسته از عزیزانی داریم که اهل سفر هستند و دستی در ترجمه هم دارند.
The Travel Writers Life یک وب سایت معتبر است که در ازای ارسال مطالب مبلغی بین 50 تا 200 دلار به نویسندگانش پرداخت خواهد کرد.کلیه مقاله های ارسالی باید بین 300 تا 600 کلمه باشد.
این وب سایت برای مقالات ارسالی 50 تا 75 دلار، برای داستان های شخصی در سفر و مصاحبه ها ، 100 تا 150 دلار و برای مقالات مشاوره ای برای سفر بین 150 تا 200 دلار بعد از به نمایش درآمدن مقاله ،پرداخت خواهد کرد.
تمامی پرداختی ها در سایت موجود است.شما می توانید عکس ها و داستان های سفر خود را به برای آن ها ارسال کنید.ایران شامل جاذبه های گردشگری فراوان است که می توانید از این طریق به جهان آن را بشناسانید ودرآمد زایی کنید.
http://www.greatescapepublishing.com
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برگرفته از : ideas-to-wealth.blog.ir
...حتما با ویروسی (viral) شدن خبر بازی پوکمن گو، شما هم درباره این بازی شنیده اید ... .
بازی که خلاق ترین قسمت آن یا به عبارتی ایده خلاقانه بازی در ترکیب دنیای واقعی و مجازی بوده است و تقریبا همین ایده هم باعث وایرال یا ویروسی شدنش شد.
...