یک نکته در آخر عرایضم عرض بکنم. آنچه راجع به دشمن باید بدانیم، اجمالاً عرض شد، امّا خود ما باید مراقب کار خودمان هم باشیم؛ همهی ما! از کوچک تا بزرگ، از جوان تا پیر، از مردم معمولی تا مسئولین؛ و بخصوص مسئولین مراقب باشند از سهلانگاری، از غفلت، از تنبلی، از اشرافیگری، از تکبّر نسبت به آحاد مردم و تکیهی به جایگاه چندروزهی ریاستی، اجتناب بکنند؛ اگر این [طور] شد، خدای متعال توفیقات خود را همچنانکه تا امروز به شما ملّت ایران مرحمت فرموده است، بعد از این [هم] عطا خواهد کرد. و آن روزی که ملّت ایران بتواند در جایگاهی قرار بگیرد که دشمنان جرئت نکنند تهاجم نظامی و اقتصادی و امنیّتی و سیاسی به او را حتّی به مُخیّلهی خود خطور دهند، انشاءالله دیر نخواهد بود و شما جوانان عزیز آن روز را به توفیق الهی خواهید دید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
...مشکل آینده این است که تحقق آن به این زودیها اتفاق نمیافتد. برای همین آن را «آینده» نامیدهایم. ما قدر زمان حال را نمیدانیم و همیشه در انتظار آینده هستیم. هرچند، سرعت پیشرفتها در تمام عرصهها آنقدر زیاد شده که ما روزبهروز به آیندهی مشابه فیلمهای علمی-تخیلی نزدیکتر میشویم. در ادامه به معرفی تعدادی از عجیبترین اتفاقات دنیای علم و تکنولوژی در سال ۲۰۱۷ میپردازیم.
امسال، سال اوج فناوریهای مربوط به هوش مصنوعی بود و در این عرصه، شاهد پیشرفتهای زیادی بودیم. تقریبا دو سال پیش بود که نرمافزار هوش مصنوعی «آلفاگو» (AlphaGo)، زیرمجموعهی «دیپمایند» (DeepMind) گوگل، برای اولین بار استاد بزرگ بازی Go را شکست داد. اما در سال جاری، نرمافزار هوش مصنوعی پیشرفتهتری تحت عنوان AlphaGo Zero توسعه پیدا کرد که در عرض سه روز توانست تمام قواعد و استراتژیهای بازی Go را به خودش آموزش دهد. در یک رقابت بین این دو هوش مصنوعی، AlphaGo Zero توانست «آلفاگو» را با نتیجهی ۱۰۰ به هیچ ببرد. یکی از محققین «دیپمایند» در همین زمینه گفته: «این تجربه نشان داد که میتوان هوش مصنوعی مافوق بشری را بدون راهنمایی انسانی هم ایجاد کرد».
در آخر هم باید به هوش مصنوعی ساخت مایکروسافت اشاره کنیم که موفق شده رکورد بازی «پک-من» (Pac-Man) را در تا سرحد ممکن ثبت کند.
برای سالها به ما میگفتند که ساخت رحم مصنوعی شدنی است، اما در سال ۲۰۱۷، این بیمارستان کودکان فیلادلفیا بود که در این زمینه پیشرفت حائز اهمیتی داشت. برای آزمایش، ۶ جنین نارس بره را در یک پلاستیک سرشار از مایع گذاشتند. این پلاستیکها تداعیکنندهی محیط رحم بودند و با کنترل دما و دیگر شرایط، جنینها در این محیط مصنوعی به رشد خود ادامه دادند. این جنینها در محیط سرشار از «مایع آمنیوتیک» (amniotic fluid) نفس میکشیدند، قلب آنها خون را از طریق بند نافهای مصنوعی به سیستمی در بیرون از پلاستیک پمپاژ میکرد و علائم حیاتی آنها هم با استفاده از انواع و اقسام وسایل تحت نظر قرار گرفته بود. چنین فناوری پیشرفتهای برای پرورش نوزادان نارس مثمر ثمر واقع میشود ولی برای توسعهی رحم مصنوعی انسانی هنوز راه زیادی را در پیش داریم.
در سال ۲۰۱۷، شرکت رباتیک «بوستون داینامکیس» (Boston Dynamics) پیشرفتهای محسوسی در زمینههای مختلفی داشته است. ازجملهی این پیشرفتها، میتوان به امکان پشتک زدن ربات ATLAS و حرکت و پرش ربات چرخدار Handle اشاره کرد. این را هم مدنظر داشته باشید که توسعهی رباتهای چابک از همین چند سال پیش آغاز شده و به همین خاطر چنین پیشرفتهایی واقعا حیرتانگیز محسوب میشود. در واقع، در سال ۲۰۱۷ آنقدر ترس از رباتها و پهپادها شیوع پیدا کرد که سازمان ملل در حاشیهی یکی از کنفرانسها، در مورد منع فعالیت ماشینهای کشتار خودکار، بحثی را به راه انداخت.
روند توسعهی داروها از مرحلهی مفهومی تا عرضه در داروخانهها، حدود ۱۰ تا ۱۵ سال به طول میانجامد. همچنین، بسیاری از تکنولوژیهای مربوط به ویرایش ژن هنوز غیرقانونی محسوب میشوند. به خاطر همین سرعت پایین، برخی از هکرهای بیولوژیکی عجول تصمیم گرفتهاند با تزریق این داروهای آزمایشی به بدن خود، این روند را تسریع ببخشند.
به عنوان مثال، در اکتبر سال جاری، یک برنامهنویس کامپیوتر به نام «تریستان رابرتز» (Tristan Roberts) در طی یک ویدیوی زنده در فیسبوک، یک دارو آزمایشی مربوط به HIV را به بدن خود تزریق کرد. چندی بعد هم یک نفر دیگر در حین یک کنفرانس بیوتکنولوژی در سانفرانسیسکو، داروی مربوط به ویرایش ژن رشد عضلات را در حضور ۱۵۰ نفر به خود تزریق کرد. سازمان غذا و دارو آمریکا علاوه بر هشدار در مورد این اقدامات، به غیرقانونی بودن آنها هم اشاره کرده است. دانشمندان دلواپس هم چنین مواردی را مطرح کردهاند.
درحالیکه برخی از هکرهای بیولوژیکی همچنان با داروهای ویرایش ژن به خوددرمانی ادامه میدهند، روزبهروز به تعداد داروهای ژندرمانی مجوزدار افزوده میشود. روزی روزگاری داروهای مربوط به ژندرمانی جزو تابوهای پزشکی محسوب میشدند اما دیگر از آن روزها فاصله گرفتهایم و با توجه به این که این داروها تأثیر زیادی در درمان بیماریهای ارثی و دیگر بیماریها دارند، مجوز گرفتن این داروها یک خبر بسیار خوب بهحساب میآید.
در ماه آگوست، سازمان غذا و دارو آمریکا، برای دارویی به نام Kymriah مجوز صادر کرد که از روش درمان CAR T-cell بهره میبرد. کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان خون که به درمانهای استاندارد پاسخگو نیستند، میتوانند از این دارو استفاده کنند. چند ماه بعد، این سازمان به یک داروی دیگر مربوط به درمان CAR T-cell مجوز داد که برای درمان نوع خاصی از سرطان خون در بزرگسالان مورد استفاده قرار میگیرد. (بهطور خلاصه داروهای مربوط به درمان CAR T-cell سلولهای خون بیمار را بهصورت ژنتیکی تغییر میدهند تا بتوانند به سلولهای سرطانی حمله کنند).
اینطور که به نظر میرسد داروهای ژندرمانی مربوط به بیماریهایی همچون نابینایی، کمخونی داسی شکل و دیگر بیماریهای ارثی هم در آستانهی گرفتن مجوز قرار دارند. به همین خاطر میتوانیم بگوییم ما در حال حاضر در میان یک انقلاب بیوتکنولوژی قرار داریم.
دانشمندان سالها است که از طریق کاشت تراشه در مغز حیوانات، میخواهند بین مغز و کامپیوتر ارتباط برقرار کنند. در سال ۲۰۱۷ مشخص شد که این ایده در بین غولهای تکنولوژی هم پرطرفدار است.
در ماه مارس، «ایلان ماسک» (Elon Musk) خبر تأسیس استارتآپ Neuralink را اعلام کرد. این استارتآپ قرار است از طریق کاشت تراشه در مغز و «بندهای عصبی» (neural lace) امکان دانلود و آپلود اطلاعات از مغز به کامپیوتر را فراهم کند یا قابلیتهای شناختی انسان را افزایش دهد. تمام این موضوعات هنوز عمدتا در حد تئوری هستند اما «ماسک» امیدوار است درنتیجهی این تلاشها، انسانهای فوق هوشمندی به وجود بیایند که توانایی مقابله با هوش مصنوعی پیشرفته را هم داشته باشند. البته Neuralink تنها بازیگر این عرصه نیست و در این زمینه شرکتهایی مانند IBM و فیسبوک هم مشغول به کار شدهاند.
کلیدواژهی «اخبار جعلی» (fake news) در سال ۲۰۱۷ سروصدای زیادی را به راه انداخت. یک استارتآپ به نام Lyrebird الگوریتمی را توسعه داده که فقط با بررسی تعدادی فایل صوتی از صحبتهای یک نفر، میتواند هر متنی را با صدای آن فرد بخواند.
در یک مورد دیگر، محققان دانشگاه واشنگتن سیستم یادگیری ماشینی جالبی را توسعه دادهاند که میتواند حالات چهرهی کاربر را مطالعه و سپس حرکات لب را با توجه به صداهای مختلف بازسازی کند. بهعنوان نمونه، محققان صوت را از یک ویدیوی سخنرانی باراک اوباما برداشته و آن صوت را روی یکی دیگر از سخنرانیهای او گذاشتهاند؛ در این جابجایی، الگوریتم مذکور حرکت لبهای اوباما را جوری شبیهسازی کرده که مخاطب گمان میکند در حال دیدن سخنرانی اصلی است. علاوه بر این، پژوهشگران «انویدیا» (Nvidia) یک الگوریتم یادگیری ماشینی توسعه دادهاند که میتواند منظرهی یک عکس زمستانی را به منظرهی تابستانی تبدیل کند. هرچند این تکنولوژیها هنوز در مراحل اولیه به سر میبرند، اما میتوان گفت بهزودی تشخیص واقعیت به کار بسیار سختتری بدل میشود.
تیم توسعهی «دیپمایند»، هوش مصنوعی این سیستم را طوری برنامهریزی کرد که بتواند راه رفتن در فضاهای مجازی را به خودش یاد بدهد. این هوش مصنوعی به طرز جالبی توانست روشهای منحصربهفرد و خندهداری را برای راه رفتن و دویدن ابداع کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
...اگر نظر «مارک زاکربرگ» (Mark Zuckerberg) یا «ایلان ماسک» (Elon Musk) را در مورد رباتها بپرسید، با دو جواب متضاد روبرو میشوید؛ رباتها یا آیندهی درخشان ما را رقم میزنند یا اینکه با گرفتن شغلها و اهداف ما، بشریت را نابود میکنند. در حقیقت، سرعت پیشرفت هوش مصنوعی فراتر از انتظارات ما است. شرکت فیسبوک یک الگوریتم هوش مصنوعی ساخت که بعد از مدتی زبان خودش را ابداع کرد. سرانجام کار به جایی رسید که برنامهنویسان قادر به کنترل این هوش مصنوعی نبودند و با توجه به خطر بالقوه، بهناچار این الگوریتم سرکش را خاموش کردند. ما در دوران هوش مصنوعی و رباتها زندگی میکنیم، برای همین آشنایی بیشتر با آنها، بیفایده نخواهد بود. مانند فهرستهایی که هرساله از پولدارترین افراد جهان منتشر میشود، ما هم تصمیم گرفتیم ۶ ربات قدرتمند در جهان را معرفی کنیم.
ابررایانهی «واتسون» (Watson) از شرکت IBM اینجا است تا کوچکی ما انسانها را یادآور شود. این ابررایانه با بررسی صدها زبان، پاسخ سوالات مختلف را خیلی سریعتر از ذهن انسان پیدا میکند. بهعنوانمثال میتوان به رقابت واتسون با برندگان Jeopardy (مسابقهی اطلاعات عمومی معروف) اشاره کرد که این ابررایانه، با سرعت خیلی زیادی همهی آنها را شکست داد.
البته جاهطلبیهای IBM، فراتر از برنده شدن در یک مسابقهی اطلاعات عمومی است. این کمپانی در نظر دارد واتسون را به پیشرفتهترین ماشین پرسش و پاسخ تبدیل کند. به همین خاطر، IBM هستهی مرکزی واتسون را به ۱۵ سرویس شناختی مانند چتباتها و برنامههای پردازش زبان تقسیم کرده است. در حال حاضر، این هوش مصنوعی به روشهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال برخی از شرکتهای استرالیایی که از هوش مصنوعی واتسون برای غربالگری رزومههای کاری استفاده میکنند.
پس از همین حالا به فکر روشی برای جلب نظر این هوش مصنوعی باشید، چون شاید روزی روزگاری استخدام شما به نظر واتسون بستگی داشته باشد.
شرکت «بوستون داینامیکس» (Boston Dynamics) که چندی پیش گوگل آن را خرید، این ربات چهارپای عجیبوغریب را ساخته است. ربات «اسپات» (Spot) که کموبیش شبیه سگ است، با پاهای هیدرولیکی و حسگر چرخندهای که دارد، تا ۴۵ دقیقه میتواند در زمینهای ناهموار محیطهای داخلی و خارجی حرکت کند. این ربات برای محیطهای خطرناک طراحی و ساختهشده است. حتی زمانی که افراد با پا به اسپات ضربه بزنند، این ربات میتواند تعادلش را حفظ کند و زمانی هم که بر زمین بیفتد، میتواند بلند شود.
سپاه تفنگداران دریایی آمریکا تصمیم دارد در پاییز امسال، ربات اسپات را برای امکان حضور در عملیاتهای نظامی آزمایش کند. البته شرکت بوستون داینامیکس هنوز به فکر استفادهی تجاری از این ربات است. بنیانگذار و مدیرعامل این شرکت، مارک ریبرت، معتقد است که شاید بهترین استفادهی تجاری از اسپات، بهعنوان پیک حمل کالا باشد. شاید هم روزی برسد که بستههایتان را از چنین رباتهایی تحویل بگیرید. در همین رابطه، چندی پیش ویدیویی از اسپات منتشر شد که این ربات یک بسته را حمل میکند و در نهایت بستهی مذکور را به خانهای میرساند.
این ربات احتمالا دورکاری را راحتتر و منعطفتر میکند. این ربات که ترکیبی از آیپد و اسکوتر برقی است، به کاربر اجازه میدهد تا از راه دور، حضوری فیزیکی در محیط کار داشته باشد. با استفاده از ربات «دابل» (Double)، امکان دیدن چهرهی کارمندان و گفتوگوی مستقیم با آنها فراهم میشود. با استفاده از این ربات، حتی زمانی که در قارهی دیگری به سر میبرید، میتوانید در محیط کار حضور داشته باشید و بر عملکرد دیگران نظارت کنید. برعکس استفاده از ویدیوکنفرانس که به یکجا محدود میشود، این ربات به شما اجازه میدهد که در محیط کار یا هر محیطی، حرکت کنید و با افراد مختلف گپ بزنید.
استفاده از این ربات هنوز همهگیر نشده است. زمان مشخص میکند که این ربات برای استفادههای خاص خواهد ماند یا اینکه فراگیر میشود.
این ربات تحت نظر دکتر «مارتین راتبلات» (Martine Rothblatt) ساخته شده است. ربات «بینا۴۸» (BINA48) هدف جاهطلبانهای دارد. این ربات بهمنظور «آزمایش امکان انتقال خودآگاهی از انسان به یک بدن بیولوژیکی یا تکنولوژیکی» طراحیشده است. اگر راتبلات در این زمینه موفق شود، طرز تفکر ما نسبت به آگاهی، برای همیشه تغییر مییابد.
راتبلات این ربات انسانگونه را به شکل همسرش، «بینا» (Bina)، طراحی کرده است. در ربات بینا۴۸، مقدار زیادی از خاطرات، افکار و اعتقادات بینا ذخیره شده است. راتبلات با این کار میخواهد خودآگاهی همسرش را برای همیشه حفظ کند. بینا۴۸ با استفاده از نرمافزار تشخیص صدا و چهره، خاطرات ثبتشدهی بینا و ارتباط با اینترنت، میتواند ساعتها در مورد موضوعات مختلف و حتی دربارهی آگاهی خودش صحبت کند. هرچند بینا۴۸ بهعنوان یکی از پیشرفتهترین و خودآگاهترین رباتهای همراه با هوش مصنوعی محسوب میشود، اما هنوز فاصلهی زیادی تا جایگزینی با بینای واقعی دارد.
ربات انسانگونهی «پِپِر» (Pepper) ظاهر بامزهای دارد، اما همین ربات بهظاهر بامزه احتمالا در آینده جایگزین فروشندهها خواهد شد. بهعنوانمثال، یکی از فروشگاههای شهر «پالو آلتو» (Palo Alto) در کالیفرنیا، به مدت یک هفته از رباتهای Pepper در بخش خدمات مشتریان استفاده کرد. در همین مدت کوتاه، مشتریان این فروشگاه ۷۰ درصد بیشتر شدند. این ربات با داشتن یک صفحهنمایش روی سینه و دستها و چشمانی واکنشگر، میتواند برای خوشآمدگویی و گپ زدن با مشتریان، برنامهریزی شود. بانکهای ژاپنی برای کمک به مشتریان، از این ربات استفاده میکنند.
این ربات بهعنوان یک همراه برای معاشرت طراحیشده و مناسب انجام کارهای فیزیکی نیست. این ربات میتواند صدا، حالت صورت و الگوهای رفتاری شما را بررسی کند و با توجه به این موارد، پاسخ مناسبی بدهد. شرکت «سافتبانک» (SoftBank)، سازندهی این ربات، در همین رابطه قول میدهد: «ربات Pepper بهتدریج ویژگیهای رفتاری و ترجیحات شما را ذخیره میکند و خودش را با توجه عادات و سلیقهی شما تطبیق میدهد».
بسیاری از صحبتهای پیرامون هوش مصنوعی، دربارهی آیندهی تیره و تاریک است؛ اما این ربات نشان میدهد که همهی ماشینها قرار نیست ما را به کشتن بدهند. ربات انسانگونهی «میلو» (Milo)، در حال تغییر دادن زندگی کودکان مبتلا به بیماری اوتیسم است. این ربات ۶۰ سانتیمتری، برای کمک به مهارتهای ارتباطی و معاشرت کودکان اوتیسمی طراحیشده است. با استفاده از الگوهای پیاپی رفتاری و گفتاری، این ربات بهعنوان یک نمونهی مناسب برای رفتار اجتماعی خوب عمل میکند. با صبر بینهایتی که ماشین دارد، میلو بدون این که خسته شود، به کار خود ادامه میدهد. این ربات همین حالا در ۲۸۵ مدرسه در آمریکا استفاده میشود و خالق آن امیدوار است تا انتهای امسال، این عدد به ۲۰۰۰ مدرسه برسد.
«پاملا رولاینز» (Pamela Rawlines)، از اعضای تیم توسعهدهندهی میلو، در همین زمینه گفته است: «همهی کودکان مبتلا به اوتیسم درزمینهی رفتارهای اجتماعی مشکل دارند، اما با تکنولوژی خیلی راحت هستند. میلو بهعنوان یک پل برای این مساله طراحیشده و با شکل انسانگونه و شبهکارتونی که دارد، بهراحتی میتواند با طیف متنوعی از کودکان مبتلا به این بیماری، ارتباط برقرار کند».
ایلان ماسک بنیانگذار و مدیرعامل شرکتهایی چون تسلا و اسپیسایکس در یک سخنرانی در حاشیه اجلاسی در دوبی درباره آینده زندگی انسان حرفهای جالبی زده است.
ماسک در سخنان خود اشاره کرده که ما در طول زمان شاهد ادغام بیشتر هوش زیستی و هوش دیجیتال خواهیم بود. اگر بخواهیم این حرف را کمی روشنتر و عامیانهتر کنیم باید گفت در آینده انسان به یک نیمچهربات تبدیل میشود.
مدیرعامل تسلا دلیل این امر را چنین توضیح میدهد که امروزه و بویژه به شکل جدیتری در آینده سرعت یکی از اصلیترین فاکتورهای تکنولوژی است. تکنولوژی به سرعت نیاز دارد و انسان نمیتواند این سرعت را با مکانیزمهای زیستیاش ایجاد کند. در نتیجه مجبور خواهیم بود از تکنولوژی درون بدن انسان استفاده کنیم. به این شکل در آینده انسانها به نوعی ماشین تبدیل خواهند شد. البته این ایده چندان جدید نیست و پیشتر هم ایده نصب پردازنده درون مغز انسان به شکلهای دیگر مطرح شده است.
البته ایلان ماسک معتقد است همزیستی انسان و ربات در آینده امر عجیبی نیست. او فکر میکند انسان حتی همین حالا هم به شکلی شدیدا وابسته به ماشینها است و شاید همین حالا هم به نوعی ربات تبدیل شده باشد. در واقع انسان امروز از گوشیهوشمند و کامپیوترها استفاده میکند و به قدری وابسته آنها شده است که حتی پس از مرگ هم از او بقایایی دیجیتال یا نوعی روح دیجیتال باقی خواهد ماند.
البته ماسک در سخنانش این نکته را پذیرفته که پیشرفت سریع هوش مصنوعی میتواند ایجادکننده برخی بحرانهای اجتماعی هم باشد. برای مثال او به حوزه تولید ماشینهای خودران اشاره کرده و گفته است که در حال حاضر تعداد زیادی از افراد با رانندگی امرار معاش میکنند، شغلی که ماشینهای خودران به سرعت نابودش خواهند کرد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برگرفته از : digikala.com/mag
...